Ik laat mij graag inspireren door te lezen. En over het wel en wee rond keuzes maken wordt veel geschreven. Ook wetenschappelijk, want er wordt veel onderzoek naar gedaan. Het is al een paar jaar geleden inmiddels dat ik uit de Wereldbibliotheek een boek tegenkwam, met onderstaande uitleg over de twee uiterste manieren om keuzes te maken:
“Ons staan in principe twee wegen open om tot een inzicht – en daarmee tot een beslissing – te komen.
De ene weg loopt via de rede. Hij is fel verlicht. Hij loopt via het bewuste verstand van zijn helper: de taal. Met behulp van logica en argumenten brengt deze route ons naar het doel. Aangezien we stapsgewijs vooruitkomen en het niet donker is, kunnen we precies verklaren hoe we uiteindelijk tot inzicht zijn gekomen. Op basis van dit inzicht kunnen we dan een ‘verstandige’ beslissing nemen (ook al kan het zonder gevoelens moeilijk worden de beslissing werkelijk tot een goed einde te brengen). Vraagt men ons waarom we die bepaalde beslissing hebben genomen, dan kunnen we de weg terug volgen, het resultaat analyseren en rechtvaardigen. Dat is het voordeel.
Maar wat als ons leven op het spel staat? Wat als u bij het zien van een slang de situatie eerst rustig, stap voor stap begint te analyseren? Na een kwartier nuchter afwegen van alle voor- en nadelen weet u zeker dat u het verstandigst had gehandeld als u zich een kwartier eerder uit de voeten had gemaakt. Jammer dat het daarvoor nu te laat is. Als u de beet zou hebben overleefd, dan had u ons beslist gedetailleerd kunnen uitleggen hoe en waarom u tot uw inzicht was gekomen. Alles in het leven heeft zijn voor- en nadelen.
Maar u hebt niet bij het zien van de slang de route van de ratio gevolgd. U hebt een andere weg genomen, de weg die via het onbewuste loopt.
Deze weg ligt in het donker. Ons onbewuste weet niet hoe het tot zijn besluiten komt. We noemen deze besluiten intuïtief. De logica van de intuïtie opereert ondergronds: bij een intuïtief oordeel kunnen we niet zeggen hoe we tot dit oordeel zijn gekomen.
Soms weten we nog niet eens dát we tot een oordeel zijn gekomen. Ons onbewuste kan ons gedrag sturen zonder dat we er ook maar iets van snappen. Dat kan een nadeel zijn als we niet in staat zijn ons zo te gedragen als het onbewuste met zijn intuïtieve oordelen ons aanraadt. Uw onbewuste vormt stilzwijgend een oordeel en stuurt dan automatisch uw gedrag in een bepaalde richting. U zou uw verstand wel in moeten schakelen om het intuïtieve oordeel van uw onbewuste te overstemmen.
In zoverre is het onbewuste niet zo flexibel als het verstand. Het werkt grotendeels automatisch en onttrekt zich aan onze controle. Zijn besluiten zijn maar moeilijk stapsgewijs te analyseren en onder woorden te brengen. Ze uiten zich in de vorm van zweet of een ‘vreemd gevoel in de buik’. Onze intuïtieve besluiten duiken ogenschijnlijk uit het niets op. Dat is het nadeel van de intuïtie. Haar voordeel is: ze is snel, sneller dan het verstand toestaat.” (1)
(1)p.71-72 Hoe de buik het hoofd helpt denken Bas Kast
Hoe is dat voor jou? Ik ben benieuwd naar je reactie!
Wil je deze berichten voortaan per e-mail ontvangen? Dat kan! Laat dan hier je mailadres achter.
Wil je keuzes maken die écht bij je passen? En wil je weten hoe ik je daarbij kan helpen? Neem dan contact met mij op (lilian@luckylil.nl of tel. 071-5142922).
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten