Echte vrijheid is geen keuze hebben

“Als je je daadwerkelijk verbonden voelt met anderen. Dan opeens is het niet meer moeilijk meer om te weten wat je wilt. Dan weet je precies wat je te doen staat en hoe daarmee te beginnen.” Bladerend in een oude uitgave van Happinez, werd ik geraakt door deze zinnen in onderstaand voorwoord van hoofdredacteur Ruud. Ook de rest van het verhaal wil ik graag hier met jullie delen. Met dank aan Ruud.

Hoe een einde een begin werd

Pablo Picasso had geen enkele inspiratie toen hij in januari 1937 de opdracht kreeg een schilderij te maken voor de wereldtentoonstelling in Parijs. Maanden ijsbeerde hij door zijn atelier, hopend op een ingeving. Maar hoe hij ook piekerde, geen idee was goed genoeg.

Dat veranderde toen op 26 april 1937 Duitse vliegtuigen een stadje in Spaans Baskenland bombardeerden. Om het verzet tegen het fascisme een slag toe te brengen maakten ze het provinciestadje met de grond gelijk. Een bloedbad was het. Meer dan 1600 mensen werden vermoord. De wereld keek machteloos toe. En een woedende Picasso ging verbeten aan het werk om een schilderij te maken dat misschien wel zijn beroemdste zou worden: Guernica. Binnen een maand was het meesterwerk af: bijna 8 meter lang en 3,5 meter hoog. Groots in alle opzichten.

De inspiratie die Picasso voelde, laat zien dat passie ontstaat als je tot in je ziel geraakt wordt. Als je je daadwerkelijk verbonden voelt met anderen. Dan opeens is het niet moeilijk meer om te weten wat je wilt. Dan weet je precies wat je te doen staat en hoe daarmee te beginnen. Dan is er nog maar één weg. ‘Echte vrijheid is geen keuze hebben’, zei Krishnamurti. En daarmee bedoelde hij dit.

Picasso realiseerde zich dat hij Guernica niet alléén maakte. Dat hij gevoed werd door het verdriet, het ongeloof en de woede van anderen. En vooral ook door de gruweldaden die begaan waren. Dat blijkt als in 1940 – drie jaar later – twee Duitse officieren zijn Parijse atelier binnenlopen en daar schetsen van Guernica zien. ‘Hebt u dat gemaakt?’ vragen ze hem.

Waarop Picasso antwoordt: ‘Nee, ú.’